‘Er zijn meer dan 10.000 Nederlanders bezweken aan COVID-19‘. Zo wordt algemeen in de media geschetst. Wij weten inmiddels dat het overgrote deel van deze overledenen niet vanuit een volkomen onbeschaduwd bestaan zo ernstig ziek zijn geworden door besmetting met SARS-CoV-2 dat zij hierdoor alleen de dood hebben gevonden. Het overgrote deel van de overledenen was oud of zeer oud, had een toenemend falend immuunsysteem en was sowieso niet heel ver verwijderd van het slotakkoord van het leven. Anderen, die niet als oud of heel oud te bestempelen waren, hadden veelal onderliggende chronische ziekten zoals diabetes mellitus, hypertensie, hart-en vaatlijden, kanker of een auto-immuunziekte. De jonge mensen die zonder onderliggende ziekte bezweken aan COVID-19 bleken een genetische mutatie te hebben.
Als iemand overlijdt, dan moet de schouwende arts een doodsoorzaakverklaring invullen. Want waar iemand aan is overleden is belangrijk voor de epidemiologie van ziekten. Ziekten komen en gaan en sommige ziekten nemen door de jaren heen in frequentie toe. Voor 1900 was kransslagaderlijden (voorbode van een hartinfarct) een zeldzame aandoening, maar is nu doodsoorzaak nummer 1. Longkanker was voor de tweede wereldoorlog een zeer zeldzame kanker, maar nadat we sigaretten zijn gaan roken is het een van de meest dodelijke en bekende kanker soorten.
Hoe worden patienten die aan de ziekte COVID-19 `zijn overleden nu door de arts gediagnosticeerd? Het CBS geeft hier een richtlijn voor.
Dus COVID-19 wordt gebruikt voor alle overledenen bij wie de ziekte (COVID-19) de dood tot gevolg had; de ziekte (COVID-19) vermoedelijk de dood tot gevolg had of de ziekte (COVID-19) aan het overlijden heeft bijgedragen.
In een voorbeeld laat het CBS zien hoe dit eruit kan zien:
Bij 1a wordt de ziekte die rechtstreeks de dood tot gevolg had ingevuld. Bijvoorbeeld wordt hier, bij niet COVID-19 gerelateerd overlijden, ‘longkanker’, ‘kransslagaderlijden’, dementie of leukemie’ op de doodsoorzaakverklaring ingevuld. Laten we even het voorbeeld van ‘leukemie’ volgen. Een jonge patiënt krijgt leukemie en komt aan de gevolgen hiervan te overlijden. Dodelijke complicaties van leukemie zijn bloedingen en infecties door het ontbreken van gezonde witte bloedcellen en bloedplaatjes. De patiënt in mijn voorbeeld overleed aan de gevolgen van een ernstige infectie met schimmels en met ernstige bloedingen. Dan vult de arts bij 1a ‘leukemie’ in en bij 1b ‘infectie met aspergillus’ en ‘ernstige tandvleesbloedingen’. Aangezien het een gezonde 20-jarige vrouw betrof voordat zij leukemie kreeg wordt er bij 2 niets ingevuld. Dus bij 1a wordt de ziekte ingevuld en bij 1b,1c de verschijnselen of uitingen van de ziekte die tot de dood hebben geleid. Had de vrouw bijvoorbeeld nog psoriasis gehad, dan had de arts dat bij 2 kunnen invullen (‘die niet met de onder 1 genoemde ziekten in causaal (oorzakelijk) verband staan’. Immers de psoriasis is niet oorzakelijk aan de leukemie of heeft aan de ernst daarvan daartoe bijgedragen. Er is geen causaal verband.
Als ik nu het ingevulde voorbeeld van het CBS volg raak ik een beetje in de war. We weten nu dat een volkomen gezond mens na besmetting met SARS-CoV-2 zelden een ernstige COVID-19 zal ontwikkelen, laat staan daaraan komen te overlijden. Onderstaande figuur van de website van het RIVM laat dit ook zien: 98% van de besmette mensen (aangetoond met PCR test!) is weinig ziek tot vrijwel geen klachten, 1-1,5% moet behandeld worden in het ziekenhuis en 0,25% komt op de intensive care terecht.
Nu naar het voorbeeld van het CBS links. ARDS (Adult Respiratory Distress Syndrome) is géén ziekte maar een syndroom. Een syndroom is een hoeveelheid klinische verschijnselen of symptomen dat een verschillende ziekteoorzaak kan hebben. Het meest kenmerkende symptoom van ARDS is dat er zich vocht in de longblaasjes ophoopt waardoor zuurstof en koolzuur uitwisseling ernstig verstoord raakt. ARDS zien wij op de intensive care bij patiënten ontstaan op basis van een andere eerdere aandoening, bijvoorbeeld een infectie of een ernstig trauma, dus bij patiënten die voor het ontstaan van de ARDS al op de intensive care waren opgenomen. ARDS is dus geen op zichzelf staande staande ziekte. COVID-19 (COrona VIrus Disease-2019) is wél een ziekte. Dus dit had, als bewezen was dat de patiënt COVID-19 door SARS-CoV-2 infectie had bij 1a ingevuld moeten worden en ARDS bij 1b. Bijzonder vind ik wel dat de opsomming van ziekten die bij 2 ingevuld staan, in relatie tot de verklaring ‘...niet met de onder 1 genoemde ziekten in causaal verband staan‘. In het voorbeeld staat dat de overledene al tien jaar Diabetes mellitus type 2 (dus leefstijlgerelateerde suikerziekte) en jarenlang hypertensie had. Zou de betreffende patiënt overleden zijn aan de besmetting met SARS-CoV-2 zonder de jarenlang bestaande diabetes mellitus type 2 en hypertensie? Dat is oprecht onwaarschijnlijk te noemen. Er is dus wel degelijk een causaal verband. Dat is in vele, het laatste jaar gepubliceerde, wetenschappelijke publicaties aangetoond. Zowel suikerziekte als hypertensie zijn ernstige risicofactoren voor het krijgen van COVID-19. Dus wel degelijk een causaal verband. Zoals het er nu staat lijkt het alsof infectie met SARS-CoV-2 en overlijden aan COVID-19 ‘out-of-the-blue’ kwam, dat niet zo is.
Het rechtse voorbeeld is wellicht nog raarder. Daar staat als ziekte ‘respiratoire insufficiëntie’. Dat is net als ARDS géén ziekte, het is zelfs geen syndroom, maar slechts een symptoom van een onderliggende ziekte. Dan kan echt van alles zijn. Kijken we in dit voorbeeld naar de NIET als causaal verbonden ziekten bij 2 dan hebben we te maken met een acht jaar bestaande vasculaire dementie, ernstige COPD-G3 (Chronic Obstructive Pulmonary Disease Gold 3) (in de volksmond longemfyseem, veelal op basis van roken ontstaan) en jarenlange hypertensie. Infectie met SARS-CoV-2, ingevuld bij 1c, is niet aangetoond (‘Verdenking COVID-19). De patiënt had voorafgaande aan zijn dood last van koorts en hoesten. Nu zijn hoesten en koorts uitingen van een exacerbatie van COPD, ook zonder SARS-CoV-2. Dus bij niet bewezen infectie als oorzaak zou ingevuld moeten worden bij 1a: COPD Gold3 en bij 1b: exacerbatie COPD e.c.i. (Longaanval zonder bewezen oorzaak). Nu wordt bij 2 in dit voorbeeld COPD-G3 ingevuld als ‘Niet causaal verbonden‘. Zonder COPD-G3 was de patiënt écht niet overleden. Hoezo geen causaal verband. Wat een knulligheid.
Dus COVID-19 wordt, op advies van het CBS, als doodsoorzaak gebruikt voor alle overledenen bij wie de ziekte (COVID-19) de dood tot gevolg had (terecht); de ziekte (COVID-19) vermoedelijk de dood tot gevolg had (niet terecht) of de ziekte (COVID-19) aan het overlijden heeft bijgedragen. Ik vraag mij nu in verwarring af, als artsen, op basis van wat het CBS hen adviseert, de doodsoorzaakverklaringen invullen, hoeveel patiënten nu echt daadwerkelijk bewezen aan de ziekte COVID-19 zijn overleden? Zeker als aspecifieke ziekteverschijnselen als ziekte mogen worden gezien en een verdenking op COVID-19 bij iemand met onderliggende multimorbiditeit te boek komt te staan als een COVID-19-dode. Zeker als de échte doodsoorzaken als niet oorzakelijk verbonden mogen worden genoemd.
Snapt u het nog? Mij verbijsterde, verwonderde en verontrustte het.
dr. Erwin J.O. Kompanje 
Heeft u dit aangekaart bij het CBS?
LikeLike
Beste Erwin Kompanje, is dit geen item voor een goede krant? Over deze informatie zou toch iedereen moeten beschikken? In ieder geval de mogelijkheid om deze informatie in overweging te kunnen nemen? Het is duidelijke taal waar veel wat aan zullen hebben om helderheid te kunnen krijgen in de rede, de logica, in het waarom. Ik geef je nogmaals een compliment voor het vuur wat blijft branden zo, want er is (aan de ‘andere kant’) te veel rook- en ik neem daar nauwelijks geen vuur waar… (ik snap het onderliggende principe van de heersende media wel, men denkt dat het volk zonder angst zich niet laat leiden- maar dat is in lijden veranderd..)
LikeLike
geachte mijnheer Kompanje,
wederom hartelijke dank.
Zelden wordt verwarring zo duidelijk onder woorden gebracht.
met vriendelijke groet,
Dirk Fuijkschot
Soest
LikeLike
Wederom geeft het lezen van uw bericht mij helderheid. Met verbazing kijk ik naar de politiek, overheid, deskundigen, journalisten en media die ik totaal niet meer kan volgen.
Het doet me steeds denken aan het sprookje De nieuwe kleren van de keizer.
Wanneer keert het gezonde verstand terug?
Hartelijke groet
Jacqueline Gerritse
LikeGeliked door 1 persoon
Hallo Hr Compagne. Mag ik deze tekt delen??? Dit zou iedereen toch minstens een keer gelezen/gehoord mogen hebben???? Irene
LikeLike
ik raak het padje geheel kwijt, maar als leek maak ik dus op.
Niet alle mensen die volgens…. aan / met Covid zijn overleden is juist.
De angstgreep met het dodenaantal houdt men bewust hoog zodat mensen nog banger worden.
Het vreemde is dat er nu ineens artikelen verschijnen dat er wel 40.000 mensen nog zwaar lijden doordat ze Corona hebben gehad (men zegt van maart vorig jaar) en niet/ nooit meer herstellen.
Ik zet er mijn vraagtekens bij omdat we in een angstcultuur gehouden worden.
LikeLike
Hey Erwin,
Wat ben ik blij met jou en uhhh met je leesvoer🙂
Vr gr Monique
LikeLike
Als ik dit zo lees, heb ik stelselmatig het B-formulier verkeerd ingevuld. Dacht ik even. De rechtstreekse doodsoorzaak leek mij wat uiteindelijk, het allerlaatst, tot de dood leidde, en niet het primair grondlijden (1c), dus niet bv bronchuscarcinoom. Dat leidt kennelijk vaker tot verwarring, zie een artikel uit het NTvG 2005 ‘Doodsoorzaak:van primair grondlijden tot directe doodsoorzaak’. Het begrip ‘ziekte’ is al verwarrend op het formulier. Zo simpel als het lijkt, zo lastig is het in de praktijk, zeker bij de vaak gebrekkige informatie die je tot je beschikking hebt. De voorbeelden van het CBS aangaande covid-19 vind ik ook absoluut niet volstaan, maar dat was voor corona natuurlijk ook al zo. Alleen nu heeft het verregaande consequenties in de statistieken van doodsoorzaken in ons land. En in het overheidsbeleid. Het angst aanjagen van de bevolking.
LikeGeliked door 1 persoon
Helder artikel. Dank u. Hoe komt het dat onze overheid en zorgorganisaties wegkijken? Op welke wijze kan deze analyse gedeeld worden met de besluitvormers? En hoe kunnen vele angstige burgers gerust worden gesteld?
LikeLike
Tsja Erwin, uw verbijstering is de mijne!
Ik ken een geval van een oude dame, de moeder van een goede vriend van mij.
92 jaar oud, nog thuiswonend, viel uit haar rolstoel. Gebroken heup.
Aangekomen in het ziekenhuis, getest, en ja hoor: COVID-19 positief!
Alleen had mevrouw dáár dus helemaal niks van gewerkt…
De oude dame is vanwege die ‘besmetting’ nog naar een tweetal andere ziekenhuizen versleept.
Na twee weken gesol, uiteindelijk toch overleden.
Eén keer raden wat er op de overlijdensakte stond.
Niet ‘overleden na val uit rolstoel’, of ‘na gebroken heup’.
Nee hoor… u raadt het al, vermoed ik.
LikeLike
Beste Erwin,
Wat een verhelderend artikel weer!!! Dank hiervoor.
Mag het gedeeld worden?
LikeLike
Natuurlijk mag je de link delen
LikeLike
Beste Erwin, dank weer voor deze verhelderende column en je zeer grote inzet om tot een bredere kijk op het huidige Coronabeleid te komen. Heb je al een lijntje met bijvoorbeeld het Artsen Covid Collectief of Herstel.nl? En stuur je jouw columns ook naar de medische vakbladen?
LikeLike
Beste Erwin,
Dit verbaasd mij niks. En het is natuurlijk te gek voor woorden. De WHO heeft vorig jaar 20 april al een richtlijn uitgegeven waarin deze praktijken ‘dringend aanbevolen’ werden. Ik kan het niet (meer) vinden op de site van de WHO. Heb het wel opgeslagen maar weet niet hoe het hier te plaatsen. Heb je een idee?
En verder natuurlijk dat nieuws van vorige week over omgekochte Duitse wetenschappers om de cijfers wat dramatischer te maken. Het wordt echt tijd dat wetenschappers door gaan krijgen hoe ze gebruikt en gemanipuleerd worden door ‘Mr Global’ zoals Berber Pieksma dat zo leuk verwoord.
LikeLike
Een helder, plus een duidelijk voorbeeld, als met name een genuanceerd artikel! Dank daarvoor. In het zogenaamde alternatieve circuit zag ik deze geluiden al voorbij komen. Het verbaast me niet gezien, de in mijn ogen, ontstane overheidspropaganda met behulp van media gedurende deze zéér eenzijdige, ongenuanceerde en opgeklopte test- en doden cijfers. Doch het verontrust mij evenzeer. En stemt mij soms moedeloos. Alles kraakt en piept in dit onomkeerbaar proces naar een andere vorm van samenleving. In dit tijdsgewricht van controle versus contact. Macht versus liefde. Dwang versus samenzijn en pijn versus genieten. Waar kiezen wij burgers voor? Ik moet in éne denken aan een gedicht van Rutger Kopland:
Tijd
Tijd – het is vreemd, het is vreemd mooi ook
nooit te zullen weten wat het is
en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder
dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven
zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt
naar iets in zichzelf, iets ziet daar
wat het meekreeg
zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten
van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat
een verte voorbij onze ogen
het is vreemd maar ook vreemd om te bedenken
dat ooit niemand meer zal weten
dat we hebben geleefd
LikeGeliked door 1 persoon
Koorts, hoesten en ‘verdenking Covid’ zijn overigens ook geen ziekte . Voorbeeld rechts is van een bedroevend nivo en zou direct naar het ronde archief verwezen moeten worden
LikeLike
Beste Erwin,
Wat ik ook graag zou willen weten of de redenen dat men in het ziekenhuis of zelfs op de ICT wordt opgenomen, ook altijd direct aan Covid 19 zijn te relateren. Ik heb nu al een paar keer gehoord dat mensen om een andere reden in het ziekenhuis worden opgenomen en daar positief testen en daarmee is het een Corona-opname. Of ze lopen, terwijl ze ernstig ziek zijn t.g.v. een andere aandoening, Corona in het ziekenhuis op. Ik heb zelf mogen ervaren dat (buiten Covid om) de opnameduur ook niet altijd direct gerelateerd is aan de medische situatie, maar aan andere dingen zoals opvang-mogelijkheden na ontslag. M.a.w. hoe “zuiver” zijn de dagelijkse opnamecijfers? Zouden de mensen op die lijsten anders ook niet in het ziekenhuis hebben gelegen?
Waarom horen we zo weinig van u in de media?
LikeLike
De heer gommers verteld dat we dit nog nooit , zeker in een land als nederland, meegemaakt hebben; de waarheid is , we maken dit al jaren mee , en hij weet dat, zie nieuwsberichten uit voorgaande jaren
De vraag is: waarom liegt hij?
Geen lockdown nodig toen, en terecht
LikeLike
Bedankt voor het artikel. Mijn schoonvader had Alzheimer, kreeg wat koorts en bij de dagbesteding vonden ze het verstandig dat hij dan een PCR test kreeg. Toen die test positief was, ging hij naar het ziekenhuis. Daar werd hij zonder verdere diagnostiek als Covid-19 patient beschouwd , terwijl hij behalve koorts verder geen verschijnselen had zoals die zijn beschreven bij de ziekte Covid-19. Hij was zelfs nog niet eens neusverkouden. Vanwege de protocollen kwam er slechts om de 4 uur iemand van de verpleging naar hem kijken. Voor zijn bed werd een z.g. valmat neergelegd, voor als hij in de tussentijd uit bed zou vallen. Of hij zijn eten, maar vooral drinken op zijn tijd nam, werd niet op gelet. Gewoon te druk of te lastig daar op die afdeling om dat in de gaten te houden bij een Alzheimer patient met al die protocollen. Vermoedelijk heeft uitdroging zijn overlijden versneld en eigenlijk had hij een verwaarloosde urineweg infectie, die niet werd behandeld. Alles was gefocust op Covid, terwijl hij die symptomen niet had. Ook hij is na overlijden ten onrechte als Corona dode opgeschreven.
LikeGeliked door 1 persoon
[…] ‘Er zijn meer dan 10.000 Nederlanders bezweken aan COVID-19‘. Zo wordt algemeen in de media geschetst.https://kompanje.org/2021/02/16/is-respiratoire-insufficientie-een-ziekte/ […]
LikeLike
Geachte heer Kompanje, beste Erwin,
Zoals voorgaande reacties, ook hartelijk dank voor heldere uitleg. Toch hoop ik op uw reactie op mijn vraag, terwijl ik mij voorstel dat u tegelijk een druk bezet mens bent.
Kort gesteld heeft mijn vraag betrekking op volledigheid van CBS cijfers.
Vraag: welke relatie hebben CBS statistieken door betrokken artsen ingevuld met die ‘het volk’ via ‘technische briefing’ aan 2e kamer van het RIVM voorgeschoteld krijgen EN in hoeverre wijken, (wellicht a.g.v. verwerkingsmomentum van registratie), cijfers van elkaar af?
Gedachtenspinsel voor mijn vraag ligt in mijn begrip dat het RIVM afhankelijk is van een combinatie van data van GGD, verpleeghuizen, ziekenhuizen e.o. registranten waarbij data uit verschillende interne systemen worden ingevoerd in het RIVM systeem.
Ik hoop oprecht antwoord te mogen ontvangen.
Met vriendelijke groet,
Jerry Croes
LikeLike
[…] het doodsoorzakenformulier kan leiden tot een overschatting van aan Covid-19 overleden patiënten. Is ‘respiratoire insufficiëntie’ een ziekte? – dr. Erwin J.O. Kompanje Wie zijn […]
LikeLike
[…] Is respiratoire insufficiëntie een ziekte? Toelichting bij het invullen van het doodsoorzakenformulier (het B-formulier) kan leiden tot een overschatting van aan Covid-19 overleden patiënten. Is ‘respiratoire insufficiëntie’ een ziekte? – dr. Erwin J.O. Kompanje […]
LikeLike
Het is merkwaardig dat een statistiek ‘leverancier’ zich gaat bemoeien met de samenstelling van het invullen van een zgn. medisch doodsoorzaken formulier. De wijze waarop dit is gebeurd is op zijn minst verdacht en draagt bij aan een beïnvloeding met onjuiste gegevens. De cijfers die in de MSM worden gepubliceerd spreken voor zich wat dat betreft…
LikeLike