Ik ontving een email van een verontwaardigde dochter van een 84-jarige moeder. Haar moeder was binnen drie dagen ziekbed overleden aan COVID-19. De dochter stelde mij dat als wij in Nederland het SARS-CoV-2 beter in toom hadden gehouden dat haar moeder véle jaren ouder had kunnen worden.
Zij weet dat niet en ik ook niet. Beiden hebben wij geen kristallen bol. Een feit is dat haar 84-jarige moeder binnen drie dagen zodanig ziek is geworden van infectie met SARS-CoV-2 dat zij aan de gevolgen daarvan is overleden. Dat zegt écht iets over haar natuurlijke afweer tegen bacteriën en virussen. Naarmate de mens ouder wordt, des te slechter is het immuunsysteem in staat zich te weren tegen ziekmakers zoals luchtwegvirussen. De dodelijke longontsteking waar vele ouderen aan bezwijken wordt sinds lang de vriend van de ouderen genoemd. Ook reageren ouderen slechter op vaccinatie. Beiden feiten die al vele jaren algemene kennis is.
Het is dus niet verbazend dat met name ouderen (70+) en zeer ouderen (90+) de grootste kans hebben om te komen overlijden aan COVID-19. In week 40 van dit jaar vertegenwoordigden zij 80% van alle overledenen. Ik schreef daarover in mijn vorige blog. Hun immuunsysteem is niet in staat gebleken het virus te weren en bestrijden. Maar de ene oudere is de andere niet. Er zijn ook ouderen en zeer-ouderen die niet fataal getroffen worden. Het is wel zo dat het steeds weer de ouderen en zeer-ouderen zijn die komen te overlijden aan COVID-19.
De levensverwachting kan ook worden voorspeld door het meten van de lengte van de telomeren (uiteinden van de chromosomen). Hoe korter de telomeren, hoe groter de kans op nare en fatale ziekten (zoals kanker). De snelheid van het verkorten van de telomeren verschilt per individu.
Het toenemend falen van het immuunsysteem en het verkorten van de telomeren zijn natuurlijke processen. Een gezonde leefstijl kan invloed hebben op de kracht van het immuunsysteem en de snelheid waarmee de telomeren verkorten. Vandaar dat ouderen met onderliggende ziekten veel vatbaarder zijn voor alle mogelijke ziekmakende en dodelijke narigheid. Maar uiteindelijk gaan we allemaal. Slechts weinigen zullen 90-100 jaar oud worden.
Ouderen en zeer-ouderen gaan sinds heugenis dood aan infectieziekten (virussen zoals influenza en SARS-CoV-2 en bacteriën die een longontsteking of sepsis kunnen veroorzaken), aan hartfalen, hart-en vaatziekten waaronder beroerten (door chronische ontsteking van het endotheel (binnenbekleding) van slagaders, complicaties na een valincident (een gebroken heup blijkt vaak een doodsvonnis te zijn), allerlei soorten van oude-dag-kankers (door verkorting van telomeren en falend immuunsysteem). Al deze ziekten worden algemeen gezien als natuurlijk einde van een leven. In veel gevallen van hoge leeftijd wordt daarom besloten tot niet-behandelen van de ziekte die de dood vooraf gaat. Wat zou het immers nog toevoegen? Raar dat we in geval van COVID-19 ineens verontwaardigd zijn en deze fatale einde-leven ziekte als onnatuurlijk zijn gaan zien.
Zou de 84-jarige moeder nog veel ouder zijn geworden als zij niet besmet was geraakt met SARS-CoV-2? Ik denk het niet. Zij was kwetsbaar geworden voor een finale ziekte. Haar immuunsysteem faalde, haar telomeren waren te kort geworden. Zij zou of ‘door de hond of de kat zijn gebeten‘. Was het niet SARS-CoV-2, dan wel influenza, dan wel een pneumococ, dan wel een beroerte, hartfalen, een fatale val, een dodelijke kanker of gewoon ’s-morgens dood in bed gevonden worden. Het leven van mens en dier is eindig, en iets geeft het laatste zetje over de rand heen.
Gaan de laatste weken er nu veel meer 80+ers dood dan in andere jaren?
Ik zocht het eens op bij het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In week 31 (zo eind juli) tot week 40 (oktober) van 2017 overleden in Nederland 10.303 80+ers, in 2018 waren dat er 10.521, in 2019 11.840 en dit jaar 11.067 Nederlanders ouder dan 80 jaar. In 2019 in weken 31-40 ongeveer 800 hoogbejaarden meer dan in dezelfde weken dit jaar terwijl er in die weken in 2019 helemaal geen COVID-19 bestond.
Week 40 ging vooraf aan de verscherpte coronamaatregelen in Nederland. Ik heb naar deze week apart gekeken. (Let wel, in deze blog kijk ik alleen naar de overledenen die sterk oververtegenwoordigd zijn in de sterfte aan COVID-19: de 80+ers, en niet naar de toename van besmettingen de hele bevolking !)
In 2015 overleden 1439 80+ers in week veertig, in 2016 waren dat er 1435, in 2017 waren dit er 1427, in 2018 waren dit er 1492, in 2019 1493 en dit jaar 1649. Ja,ja, dit jaar 156 meer 80+ers (!) dan vorig jaar in dezelfde week hoor ik de criticasters zeggen. Maar realiseer je daarbij dat tussen 2015 en 2019 elk jaar de populatie 80+ers in Nederland steeds met circa 15.000 per jaar is toegenomen (734.976 in 2015; +13.772 = 748.748 in 2016; + 15.527 = 764.275 in 2017; + 14.639 = 778.914 in 2018 en +19.906 = 798.820 in 2019).
Doodgaan aan COVID-19 is écht een ouderdomskwestie, maar deze treft de 80+ers klaarblijkelijk, volgens de getallen uit het CBS, niet buitenproportioneel. Oude mensen gaan nu eenmaal dood, dat is natuurlijk, onvermijdelijk en normaal en COVID-19 is, naast alle anderen, een van de doodsoorzaken. Waren ze niet aan COVID-19 bezweken, dan toch echt wel aan een andere einde-leven-aandoening. Zo laten ons de cijfers zien.
dr. Erwin J.O. Kompanje 
Bedankt dat u weer bent gaan schrijven. Heerlijk om deze relativerende proza tot mij te kunnen nemen.
LikeLike
Bedankt voor deze uitgebreide info,ga zo door Aub aan alles komt een eind en je hoeft daar niet bang voor te zijn. Als er niets meer is hierna, lekker rustig toch, is er nog wel wat,ben ik hier Erg nieuwsgierig naar. voor mij geen probleem 🤗👍ik ben 77 en zal tzt wel aan de beurt zijn, 7 van mijn broers en zussen zijn me voorgegaan 🤔👍
LikeLike
Beste Erwin, blijf alsjeblieft schrijven! Je hebt dit weer zo duidelijk verwoord.
LikeLike
Heel goed verwoord en onderbouwd! En je durft het beestje op een zeer correcte manier bij de naam te noemen. In mijn beleving zou er veel minder angst worden gezaaid als er op deze manier door de overheid zou worden gecommuniceerd.
LikeLike
Tja, je zegt gewoon de waarheid. Maar wie wil die waarheid nog zien? De propagandamachine draait op volle toeren. Het is om moedeloos van te worden. Dan wil ik straks ook ‘Old man’s friend’ wel tegenkomen.
LikeLike
Is totaal niet waar , heb zelf Corona gehad en heb 2 kennissen van onder de 60 zonder onderliggend leiden welteverstaan op ic liggen dus dit hele verhaal van alleen maar 80+ is echt niet waar.
LikeLike
Met alle respect, volkomen gezond zijn en met COVID-19 op de IC komen is helaas niet waar. Zonder ‘ziekte’ zijn is niet gelijk aan ‘gezond’ zijn. Veel mensen weten bijvoorbeeld niet dat ze hoge bloeddruk hebben, totdat ze een beroerte of hartinfarct doormaken. Diabetes wordt vaak bij toeval gevonden bij een controle voor iets anders. Sporters die dood neer vallen tijdens het sporten. Zij dachten allen dat zij ‘gezond’ waren, maar waren het niet. Bij vrijwel alle patiënten met COVID-19 op de IC worden deficiënties van vitamine D, B en C gevonden en andere metabole verstoringen gevonden waardoor zij vatbaarder waren voor het krijgen van een infectie. Veel mensen denken een gezonde levensstijl te hebben door bijvoorbeeld elke dag vlees en zuivel te eten. Helaas zal dit niet direct, maar uiteindelijk tot ziekte leiden. Het roken van sigaretten is niet direct dodelijk of ziekmakend, maar op lange termijn zeker.
LikeLike
Dus klopt het toch dat niet alleen 80+ overlijden aan COVID
LikeLike
https://nos.nl/l/2369004
LikeLike
Jammer dat mijn eerdere bijdrage verdwenen is, bij deze probeer ik het nog een keertje.
Er is een rare discrepantie gaande: hoe ouder we worden, hoe meer we kennelijk menen om ook daadwerkelijk *recht* te hebben op (nog) oud(er) worden. Hoe ouder we met z’n allen worden, hoe moeilijker het lijkt om het onvermijdelijke einde alsnog te accepteren.
Van dit merkwaardige verschijnsel is deze ‘verontwaardigde dochter’ een fraaie illustratie.
84 is een prima leeftijd om gewoon dood te gaan, maar kennelijk ‘mag’ dat niet meer, zeker niet als het sterven het gevolg is van corona (om de een of andere voor mij onbegrijpelijke reden lijkt sterven aan corona inmiddels véél erger dan aan die honderden andere nare oorzaken).
Doodgaan wordt ervaren als een soort van ‘onrecht’ dat mensen wordt aangedaan, zelfs als dat gebeurt op de toch heel respectabele leeftijd van 84 jaar.
Ik zal niet ontkennen dat ik doodgaan ook wel eens ervaar als ‘onrecht’.
Maar dan heb ik het over die vrienden die ik al verloren heb die nauwelijks de 50 jaar hebben mogen halen.
1 x neuroblastoma, 1 x longkanker, 2 x familiaire darmkanker.
Kennelijk niet erg, want… geen corona.
LikeLike
Beste Eef, het is vrij simpel. Aan levende mensen kan je meer verdienen dan aan dode. Dus doorbehandelen die oudjes ter meerdere glorie van de bankrekening van de bestuursvoorzitter van de ‘zorginstelling’ (het woord alleen al) en natuurlijk de pillenboeren. Overigens denk ik dat een mens beter sterft als er nog enige fysieke gezondheid over is…
LikeGeliked door 1 persoon
Ik begrijp wel degelijk dat niemand uitziet naar zijn of haar dood, maar het kan geen kwaad om de werkelijkheid onder ogen te zien. Dat is ook de reden waarom mijn ouders (zie eerdere post elders) dat als (overigens gezonde en zelfstandig levende) dik 80+-ers ook erkennen.
Wat betreft uw laatste zin: helemaal mee eens. Bij mijn schoonvader trad zo rond het bereiken van de 80-jarige leeftijd dementie (Alzheimer) op. We hadden het eerst niet eens door. Hij was gelukkig nog zó goed bij de tijd, ook dankzij eerdere euthanasieverklaringen, om gedaan te krijgen dat hij recht had op euthanasie, en dat is dus ook gebeurd.
Ik had er eerst heel veel moeite mee, maar uiteindelijk, toen ik inzag hoe hij dit ècht wilde, heb ik hem een ‘goede reis’ gewenst. Nu kijk ik met warme gevoelens terug op ons afscheid. Hij is ontsnapt aan een ontluisterend verblijf in een vreselijk verpleeghuis, voor wie-weet-hoelang.
LikeLike
Helaas focust ook u enkel op sterfte. Waarbij u vergeet dat als de ziekenhuizen en IC’s weer vollopen er geen plek meer is voor minder oude mensen en ook die in grote getalen zullen gaan sterven.
Jongeren (<60) gaan inderdaad minder vaak dood aan Covid-19. Zij zijn namelijk ook beter bestand tegen langdurige beademing. Maar ze hebben wel soms zeer lange tijd last van invaliderende klachten en beperkte longfunctie, waarbij we nog helemaal niet weten wat voor effect dat op langere tijd gaat hebben. Dus iets breder kijken is wel zinvol.
Ik zou iets voorzichtiger zijn met SARS-CoV-2…
LikeLike
Ja, sterfte is het onderwerp van deze blog. Dat heb ik ook in de blog geschreven (in vet) dat ik mij niet op andere aspecten richt.
De ICs zullen niet snel weer ‘vollopen’ met COVID-19 patiënten, omdat de behandeling anders is dan in maart-april. Minder zullen aan de langdurige beademing geraken.
Langdurige klachten zijn algemeen voor ALLE ex-IC patiënten, niet uniek voor COVID-19. Ook andere ernstige ziekten geven langdurige klachten (zoals kanker). Niet uniek voor COVID-19.
Ik kijk juist breed, maar focus mij op details.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat van die IC’s… daar denk ik nog even over…
https://www.nu.nl/coronavirus/6036016/aantal-ic-opnames-42-opnieuw-sneller-gestegen.html
LikeLike
Waarom is mijn eerdere reactie niet gepubliceerd? Wilt u niet in discussie en houdt u alle kritiek tegen?
LikeLike
Dat ik niet in tien minuten een reactie plaats kan betekenen dat ik iets anders aan het doen ben.
LikeGeliked door 1 persoon
Excuus dan daarvoor. Het leek er wel even op.
LikeLike
Ruiterlijk aanvaard.
Ik ga discussie juist niet uit de weg. Ik leer daarvan.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank voor dit blog, ik was op zoek naar deze info, ik vind dat iedereen recht heeft op deze getallen ipv.zoveel opnames en zoveel doden zonder leeftijd gerelateerde cijfers en schandelijk dat andere zorg hiervoor in NL wordt afgeschaald. Zeker in aanmerking genomen dat we dit hadden zien aankomen en er niet op geanticipeerd is na de eerste golf.
LikeLike
Dank u voor alle informatie in uw blogs. Dit kan helpen om anderen, die zo in angst leven, te laten inzien dat leven en dood onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en dat als het je tijd is je gaat en soms aan of met covid-19. Hopelijk wordt onze regering snel ‘wakker’ en kunnen de meeste maatregelen afgeschaft worden. En kunnen we naast werken ook weer activiteiten ondernemen ter ontspanning en daardoor ons immuunsysteem versterken.
LikeLike
Dank weer voor uw verhelderende bijdrage.
Ik lees ook vaak dat er vanuit gegaan wordt dat virussen niet bestaan. Of in ieder geval niet besmettelijk zijn.
Virussen zouden afvalstoffen zijn die vrijkomen uit de cellen als het lichaam zich ontdoet van alle belastingen waar we mee te maken hebben. Gif, straling, enz.
Iets wat vaak gebeurd in voor en najaar.
Bovendien zouden virussen nog nooit geïsoleerd zijn..
Dan zou het hele aerosolen verhaal ook niet opgaan.
Hoe denkt u daar over?
LikeLike
Bedankt laat u aub meer horen voor de massa!
LikeLike
In het vergelijken van de aantallen en het normaliseren van het probleem wordt m.i. Vergeten dat we een grote inspanning hebben geleverd om het sterftecijfer laag te houden. Verzorgingstehuizen gingen op slot om erger te voorkomen.
Omdat we met z’n allen die inspanning hebben geleverd is het aantal besmettingshaarden in verzorgingstehuizen niet hoog. Ik zou dat niet te snel toeschrijven aan COVID-19.
LikeLike
Sorry maar iemand die het heeft over mainstreammedia, in gesprek gaat met complotwappie Pasquino bij Café Weltschmerz en een paper schrijft met die bijzondere mevrouw Schippers kan ik niet serieus nemen. Hoeveel mooie studies u ook afgerond mag hebben.
LikeLike
Beste Peter, 1. Ik heb inderdaad in mei van dit jaar een interview gedaan met Flavio Pasquino. Hij was toen nog niet verbonden aan Café Weltschmerz (anders had ik geweigerd). Toen hij in juli zich verbond met Weltschmerz heeft hij zijn gemaakte video’s meegenomen. 2. Als u het artikel van Prof Schippers erbij had gepakt, had u gezien dat ik GEEN auteur bij dat artikel ben. Initieel heb ik meegewerkt aan dit artikel, maar ik heb mij bij nader inzien, en om persoonlijke redenen, teruggetrokken als auteur. 3. Tenslotte is meanstreanmedia een algemeen woord.
U doet dus vooringenomen aannames zonder goed onderzoek en veroordeeld mensen op basis hiervan. Dat is u te verwijten.
LikeLike
Waarom zo denigrerend over Café Weltschmerz en Michaela Schippers? Is het niet goed om de discussie breed te voeren en alle andersdenkenden en andere experts aan het woord te laten?. Daar leren we toch van. U zegt zelf te leren van kritiek. Ik leer van andersdenkenden en ik vind het niet juist om mensen in een hok te zetten of te framen. U hoeft zich ook niet te verantwoorden. Als u wel bij Café Weltschmerz zou zitten is uw verhaal niet minder waar of minder waard. Geldt uw verhaal alleen als u bij Jinek komt of bij op 1? Ik heb in dat programma ook mensen wat dubieuze dingen horen zeggen en roepen zonder weerwoord. Veel mensen kunnen alleen bij Weltschmerz terecht. Pierre Capel bijvoorbeeld. Die wordt nergens anders gehoord. Terwijl hij toch ook wel een verhaal heeft en een bepaalde staat van dienst. Maurice de Hond ook. Laten we het over de inhoud hebben en elkaar niet framen, laten we luisteren en leren en samen werken om uit deze crisis te komen. Met gezond verstand en met liefde. Lees het interview met Marli Huiijer in de VK van afgelopen vrijdag. Zij schrijft hier heel verhelderend over.
LikeLike
Beste Erwin,
Excuus, aangezien u op bv Twitter regelmatig aangehaald wordt door virusontkenners en andere bijzondere figuren en genoemde associaties schaarde ik u abusievelijk onder dezelfde groep.
Alhoewel het zelf onderzoek doen wel weer een mooie, vast onbedoelde, verwijzing is naar deze groep mensen.
Dank voor uw reactie.
Groet, Peter
LikeLike
gemiddelde leeftijd van de corono doden is 81 en dat is ook de gemiddelde levensverwachting, dat valt ook niet toe te schrijven aan de lockdown, daarbij is de lockdown niet in proporties qua schade aan mens en economie, dacht ik zo als simpele ziel.
LikeLike
Geachte heer Kompanje,
Hebt u in de gaten dat u met deze blog ook mensen aantrekt die imho toch richting de complotwappies gaan? Al dan niet doordat u bent gequote door onze #dorhout-roepster Marianne Zwagerman.
Wellicht zou u daar op enige wijze wat afstand van kunnen nemen. Van mij geloven ze het toch niet…
Met vriendelijke groet.
LikeLike
Dag Jos misschien is het een idee om mensen niet als wappies neer te zetten ook al is dat uw bescheiden mening. Dat draagt mijn inziens niet bij aan een structurele en respectvolle discussie. Wat bedoelt u trouwens met het woord complotwappie? Kunt u dat nader specificeren? en in welke groep zou u uzelf schalen? U zegt dat mensen niet luisteren naar u, heeft dat wellicht een reden? ik hoor graag van u.
LikeLike
Ik bedoel mensen die aankomen met referenties als Pierre Capel en Maurice de Hond, die bewezen onzin verkondigen en niet bereid zijn wetenschappelijk bewezen feiten te erkennen.
Helaas blijken de mensen die daarmee aankomen ook weinig bereid die feiten te erkennen (‘Het is ook maar een mening’) en dat maakt de discussie met hen weinig zinvol.
Dus daar ga ik het hier ook bij laten.
LikeLike
In dat kader is deze column van Robbert Dijkgraaf ook zeer lezenswaardig:
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/16/dwarsdenkers-hebben-meestal-ongelijk-a4016298
LikeLike
Ik houd mij verre van het beledigend omschrijven van ouderen (zoals ‘dor hout’), maar kan er weinig aan doen als zij die dat wel doen mijn woorden gebruiken. De goede verstaanders weten toch wel hoe ik er over denk. Dit is het lot van een ieder die zich kritisch uitlaat: dat je in de verkeerde context wordt geciteerd. Het zij zo….
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb tot 2 maal toe meegemaakt ( eigen vader en schoonmoeder) die lagen op sterven in het ziekenhuis, respectievelijk bijna 87 en 82 jaar ze waren met hun laatse adem bezig we zaten er bij en telde de minuten, ze liggen vast aan meet aparatuur die blijkbaar aan gaf dat het met het hart slecht ging, ze komen de kamer binnen om schoonmoeder naar de IC te brengen want het ging toch hard achteruit……?????? Mijn schoonzus hield dit tegen anders hadden ze haar nog een paar dagen in leven gehouden, waarom??????
Bij mijn vader wilde ze ook een nieuw infuus in brengen terwijl de aderen in zijn armen en benen al niet meer werkte. Ook hij was opweg naar het einde, ik vraag waarom moet er nog een nieuw infuus in? Omdat anders zijn hart slechter wordt, ik zeg ja dat moet juist anders ga je niet dood. Ik heb het tegen kunnen houden en een uur later is hij rustig heen gegaan.
Uit alle macht willen ze mensen tegen beter weten in in leven houden.
Vredig dood gaan mag tegenwoordig niet meer. Alshet je tijd is is het je tijd, of je nu door een bus gegrepen wordt of door corona. Het leven is eindig maar we willen het oneindig maken.
LikeGeliked door 1 persoon
Jos H.A Vollebergh, Ok Maar dan kom ik met mensen als Michael Levitt, John Ioannides en Sucharit Bahkdi, (google deze mensen maar even) . John Ioannides – professor aan de Stanford University die bijdragen heeft geleverd aan evidence-based medicine, epidemiologie en klinisch onderzoek -heeft zich vanaf maart uitgesproken tegen lockdowns en aangegeven dat het virus geen killervirus is. Gisteren bij de WHO is zijn onderzoek van de cijfers wereldwijd gepubliceerd: de IFR van het virus ligt op dit moment op 0,24% en voor mensen onder de 70 jaar 0,05 %. Dan leuk dat u Robbert Dijkgraaf noemt want ook hij uit zijn kritiek in een door hem ondertekend pamflet. Verder wijs ik u op de Great Barrington declaration . Hoogleraren Oxford, Harvrd en Standord en mede ondertekend door vele wetenschappers. Het gaat mij niet om het gelijk van Pierre Capel of Maurice de Hond, het gaat mij om dat wetenschap niet 1 waarheid is en besproken moet worden .Het is zelfs noodzakelijk dat het falsifiseerbaar is (Popper). Het beleid wordt nu gevoerd op een aanname: namelijk het verspreidt zich via grote druppels en de PCR test. Deze test toont geen besmettelijkheid aan. En ja vanuit de wetenschap komt er steeds meer bewijs dat het virus zich aerogeen verspreidt, Door zo stellig te zeggen dat uw eigen wetenschappelijke bronnen ‘gelijk’ hebben en niet op de inhoud on te willen gaan doet u u zelf en deze discussie tekort. dus open het gesprek weer. Ik ben bereid mijn informatie te delen. Dus speel het op de inhoud niet op de man.
Overigens is Pierre Capel emeritus hoogleraar immunologie. U bent?
LikeLike
Dit is dus precies waar ik op doel. Ik ga deze discussie hier niet heropenen en wens u verder alle goeds.
LikeLike
Het aantal overleden ouderen toeschrijven aan de toename van het aantal ouderen lijkt mij kort door de bocht. Het aantal ouderen is de afgelopen jaren jaarlijks met 1,8%-2,5% toegenomen, de sterfte van 80+ers is dit jaar nu al 10,4% hoger dan vorig jaar. Die cijfers zouden dan toch dichter bij elkaar liggen.
LikeLike